Arteterapia w krajach zachodnich uważana jest za naukę, a swoje podstawy teoretyczne wyprowadza z teorii wychowania, estetyki i psychoanalizy (Szulc W.,2011, s 66). Można wyróżnić następujące funkcje arteterapii:
- rekreacyjną,
- edukacyjną,
- korekcyjną.
Pierwsza z nich ma na celu stworzenie odpowiednich warunków wypoczynku, sprzyjających nabyciu nowych sił w przezwyciężeniu problemów życiowych jednostki. Z kolei funkcja edukacyjna odnosi się do dostarczeniu jednostce dodatkowych wiadomości przydatnych do reinterpretacji sensu i celu życia. Funkcja korekcyjna odnosi się do procesu przekształcania szkodliwych mechanizmów na bardziej właściwych (Szulc W., 2011,, s.58).
Literatura przedmiotu proponuje różne ujęcia form arteterapii (Szulc W., 2011, s. 58-59):
- muzykoterapię bierną (słuchanie muzyki) oraz muzykoterapię czynną (wspólny śpiew, taniec, granie na instrumentach),
- choreoterapię (taniec),
- biblioterapię,
- psychodramę (inscenizacje dramatyczne na dany temat),
- grafoterapię (wykonywanie czynności występujących przy pisaniu i rysowaniu)
Z kolei Ewelina J. Konieczńska (2007, s.16) w swojej pracy przedstawiła w następujący sposób klasyfikację poszczególnych terapii bazujących na twórczej ekspresji jednostki:
- Biblioterapia Biblion (gr.) - "książka" Terapia czytelnicza za pomocą słowa, publikacji, materiałów czytelniczych
- Choreoterapia Choros (gr.) - "taniec zespołowy" Leczenie za pomocą tańca
- Chromoterapia Chroma (gr.) - "barwa" Leczenie kolorami, barwami
- Dramatoterapia, Psychodrama Drama (gr.) - "gra sceniczna, efekt sceniczny" Terapia poprzez przygotowanie i uczestniczenie w spektaklach teatralnych
- Estetoterapia Aisthesis (gr.) - "wrażenie zmysłowe, doznanie" Terapia poprzez doznania estetyczne, poprzez kontakt z pięknym otoczeniem, dziełami sztuki itp.
- Ergonoterapia/Ergoterapia
(terapia zajęciowa) Ergon (gr.) - "praca, zajęcie" Wyspecjalizowana forma rehabilitacji, organizowana w postaci zajęć w pracowniach tkackich, ceramicznych, rzeźbiarskich, metaloplastyki
- Horikuloterapia Hortus (łac.) - "ogród" Terapia poprzez pracę lub przebywanie w ogrodzie
- Ludoterapia Ludus (łac.) - "zabawa" Terapia za pomocą gier i zabaw
- Muzykoterapia Musica (łac.) - "muzyka" Terapia za pomocą muzyki
- Poezjoterapia Poiesis (gr.) "poezja" Terapia za pomocą recytowania, czytania lub pisania poezji
- Silvoterapia Silva (łac.) - "las" Terapia poprzez obcowanie z lasem
- Talasoterapia Thalassa (gr.) - "morze" Terapia poprzez obcowanie z morzem
- Socjoterapia Socjusz (łac.) - "towarzysz" Terapia poprzez przebywanie w zorganizowanej grupie społecznej