Predyspozycje dziecka w wieku wczesnoszkolnym w zakresie ekspresji plastycznej, muzycznej i ruchowej

Każdy z nas rodzi się z określonymi predyspozycjami i zdolnościami. Bez względu na naturalne cechy w czasie całego życia możemy wpływać na ich rozwój. Kierunek ich - rozwój czy niekiedy regres - w dużej mierze będzie zależał od środowiska, w którym będzie kształtować się jednostka.

Dla rozwoju społecznego w młodszym wieku szkolnym ważny jest dom, a szczególnie panująca tam atmosfera, postawy i przekonania rodziców, szkoła i relacje nauczyciel - uczeń oraz stosunki z rówieśnikami (Grzesiak K., Zienkiewicz B., 2011, s. 80).
W kontekście ekspresji plastycznej, muzycznej i ruchowej dziecka predyspozycje dziecka w wieku wczesnoszkolnym odgrywają znaczącą rolę. W toku wychowania rodzice i środowisko szkolne powinno stymulować dziecko do myślenia polegającego na odkrywaniu nowych zależności, szukaniu nowych rozwiązań w różnych dziedzinach ekspresji artystycznej. Nauczyciel dostrzegający potencjał w dziecku w jakiejkolwiek ekspresji artystycznej powinien móc coś zaproponować dziecku - zajęcia dodatkowe, kółko tematyczne pozalekcyjne - tak by rozwinąć jego naturalne zdolności. Jednakże nigdy nie może negować wyrobów kreatywności dziecka. Należy pamiętać, że każdy uczeń jest inny. Jego naturalne predyspozycje tak samo jak mogą go wyróżniać na tle innych dzieci, tak samo mogą wskazywać na pewne ograniczenia.

Celem ekspresji artystycznej nie jest wytwór arcydzieła, a stworzenie jak największej ilości możliwości rozwoju spontaniczności i wzbudzenia kreatywności dziecięcej, dlatego też pod żadnym pozorem nie można nie docenić żadnej pracy, tak by nie zabić w dziecku potrzeby ekspresji.
Opiekunowie nigdy nie powinni lekceważyć kreatywności dziecka. Należy ją w świadomy sposób rozbudzać i stymulować, tak by dziecko miało szansę na swobodny rozwój. Dzieciom należy pozwolić być twórczym od samego początku ich jestestwa. W późniejszym czasie ich dziecięca kreatywność, w tym ekspresja plastyczna, muzyczna i ruchowa, zaprocentuje pod postacią dobrze rozwiniętej jednostki, która będzie mogła się odnaleźć we współczesnym świecie. Dziecko, aby mogło się rozwijać, musi zdobywać doświadczenie.

Ważnym środowiskiem, który ma niebagatelny wpływ na rozwój predyspozycji dziecka w zakresie ekspresji plastycznej, muzycznej i ruchowej jest szkoła. Funkcją jako szkoła podstawowa powinna spełniać - poza wyposażenie uczniów w odpowiednią wiedzą - jest rozwijanie ich umiejętności, rozbudzenie zainteresowań, indywidualizacja oraz zapewnienie uczniom wsparcia wychowawcze.
Ważnym aspektem, który wynika z naturalnych predyspozycji dziecka, są jego zainteresowania, które w sposób najbardziej trwały aktywizują i ukierunkowują jego działalność. (Grzesiak K., Zienkiewicz B., 2011, s. 84-86).

Także rodzina i środowisko szkolne, powinno dostrzec i starać się wspierać naturalne predyspozycje dziecka, jak i jego aktywność ekspresyjną. Jednakże należy przy tym pamiętać, że istnieją pewne zagrożenie wynikające z nieznajomości uzdolnień dzieci i realizowaniu własnych, niespełnionych ambicji. Zmuszanie do rozwijania predyspozycji i zainteresowań artystycznych niezgodnych z indywidualnymi predyspozycjami dziecka może przynieść zdecydowanie gorsze wyniki. Zmuszanie dziecka do działania wbrew jego zainteresowań częstokrotnie prowadzi to do złej samooceny, wywołuje stres i negatywne odczucia. Dlatego tak ważne jest poznanie naturalnych predyspozycji dziecka by móc rozwinąć jego naturalne talenty.

Należy przy tym pamiętać, że na predyspozycje dziecka w wieku wczesnoszkolnym w zakresie ekspresji plastycznej, muzycznej i ruchowej można wpłynąć zarówno w sposób pozytywny, jak i negatywny (Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Konstantynowie Łódzkim, 2012). I tak czynnikiem podwyższającym jego twórczość to:

- dostarczanie materiałów, które rozwijają obrazowość języka (np. baśnie, mity, legendy),
- dostarczanie dzieciom materiałów do zabaw, które rozwijają wyobraźnię,
- zostawianie dziecku czasu na namysł w zabawie i w czasie rozwiązywania codziennych problemów,
- zachęcanie do marzenia na jawie,
- zachęcanie do utrwalania (urzeczywistniania) swoich pomysłów,
- akceptowanie skłonności do odmiennego spojrzenia na rzeczy,
- chwalenie przejawów indywidualności,
- zachęcanie do bawienia się słowami,
- dostarczanie dziecku miłości i oparcia we wszystkim co robi.
Z kolei czynnikami, które mogą wpłynąć na obniżenie twórczości dziecka są:
- nastawienie rodziców na materialne sukcesy,
- niedostrzeganie dziecięcej potrzeby ciekawości, odkrywania i fantazjowania,
- koncentracja na ocenach szkolnych dziecka a nie na jego rozwoju (myśleniu, osobowości).

Tylko od nas zależy - rodziców, opiekunów czy też nauczycieli - jak wpłyniemy na rozwój dziecka i jego zdolności twórcze. Jeśli tylko zapewnimy mu środowisko, które w sposób harmonijny rozwija jego naturalne predyspozycje, akceptuje jego indywidualizm, zachęca do innowacji, dziecko rozbudzi w sobie naturalną potrzebę bycia twórcą czy to w sferze plastycznej, muzycznej czy też ruchowej.

Powyższy materiał to fragment pracy dyplomowej mojego autorstwa na podstawie tekstów źródłowych